Solunum ve Solunum Sistemini Oluşturan Yapılar

Solunum

Hücrelerimize gerekli olan enerjiyi sağlamak için havadan oksijenin alınıp, vücuda zararlı olan karbondioksidin havaya verilmesi olayına, solunum denir. Havada bulunan oksijen gazı, hücrelerimiz için gerekli olan enerjiyi sağlamak için yediğimiz besinleri parçalamaya yardımcı olur. Solunum sisteminin yardımıyla ihtiyaç duyduğumuz oksijen gazını vücudumuza alırken hücrelerdeki faaliyetler sonucunda atık olarak oluşan karbondioksiti de dışarı atarız.

Solunum Sistemini Oluşturan Yapı ve Organlar

Solunum sistemi, farklı işlevleri olan yapı ve organlardan oluşur. Bunlar ağız, burun, yutak, gırtlak, soluk borusu, bronşlar ve akciğerlerdir.

Soluk alma sırasında hava, ilk olarak ağız ya da burundan içeri girer. Burunda bulunan mukus sıvısı vücut içerisine alınan bu havayı nemlendirirken, kılcal damarlar da ısınmasına yardım eder. Solunan hava, burunda bulunan kıllar yardımıyla yabancı taneciklerden temizlenir. Daha sonra hava, solunum yolundaki yutaktan ve ses tellerinin bulunduğu gırtlaktan geçerek soluk borusuna ulaşır. Soluk borusunun yapısı kıkırdaklardan oluşmuştur. İç kısmında tüye benzer siller ve yapışkan bir salgı olan mukus bulunur. Bu yapılar da, solunan havadaki polenlerin, tozun ve bakterilerin filtrelenmesini sağlar. Tutulan bu yabancı maddeler mukus sayesinde balgam olarak dışarı atılır. Ardından hava, bronş denilen her biri bir akciğere bağlı iki ana boru aracılığıyla ana solunum organımız olan akciğerlere geçer.

Hava, akciğerlerin içerisinde bronşun daha ufak yapıları olan bronşcuklara ulaşır. Son olarak hava, bronşcukların ucunda bulunan etrafı kılcal damarlarla çevrilmiş alveol denilen çok sayıdaki keselere ulaşır.

Akciğerlere alınan havanın içerisindeki oksijen, alveollerden damarlara geçerken hücresel faaliyetlerle oluşan karbondioksit, damarlardan alveollere geçer. Böylece oksijenin vücuda alınmasını sağlayan solunum sistemi, karbondioksidin de vücuttan dışarı atılmasını sağlar.

Soluk Alma ve Verme Sırasında Havanın İzlediği Yol

Soluk Alırken Havanın İzlediği Yol Sırayla:

1. Burun
2. Yutak
3. Gırtlak
4. Soluk Borusu
5. Bronş
6. Bronşçuk
7. Alveol

Soluk Verirken Havanın İzlediği Yol Sırayla

1. Alveol
2. Bronşçuk
3. Bronş
4. Soluk Borusu
5. Gırtlak
6. Yutak
7. Burun

Soluk Alıp Verme Olayı

Akciğerlerde kas dokusu bulunmadığından soluk alıp verme olayı, kaburgalar arası kaslar ve akciğerlerin altında bulunan diyafram kası tarafından kontrol edilir. Diyafram kası, göğüs boşluğunun alt kısmını kaplayan yassı bir kastır. Aşağı-yukarı kasılıp gevşeyerek göğüs boşluğunun hacmini değiştirir. Bu sayede akciğerlere hava giriş-çıkışı kolaylaşır.

Soluk Alma

Akciğerlerde kas dokusu bulunmadığından soluk alıp verme olayı, kaburgalar arası kaslar ve akciğerlerin altında bulunan diyafram kası tarafından kontrol edilir. Diyafram kası, göğüs boşluğunun alt kısmını kaplayan yassı bir kastır. Aşağı-yukarı kasılıp gevşeyerek göğüs boşluğunun hacmini değiştirir. Bu sayede akciğerlere hava giriş-çıkışı kolaylaşır.

Soluk Verme

Soluk (nefes) verme sırasında kaburgalar arası kaslar ve diyafram kası gevşer, böylece göğüs boşluğunun hacmi azalır. Bunun sonucunda akciğerlerdeki hava boşalır ve nefes vermiş oluruz. Soluk alıp verme işlemi günde 16 000 ile 20 000 kez gerçekleşmektedir.

KONUYLA İLGİLİ KAZANIM SORULARINA BURADAN ULAŞABİLİRSİNİZ

_{Kaynak: EBA}