Nasurittin Tusi
Bilim Adamları
Oca 31, 2022
0
ROBERT LEIGHTON
(1919-1997)
1919’da Detroit’te doğan Robert B. Leighton katı hal fiziğinde, kozmik ışın fiziğinde, modern parçacık fiziğinin...
Özellikle Avrupa'da son yüzyıl içinde hakkında en çok makale yazılan bilginimizdir. Buna sebep, Hülagu Han zamanında 1529 yılında Merage şehrinde kurduğu ve bilim tarihinde Merage Rasathanesi olarak bilinen rasathanesindeki çalışmaları ve ortaya koyduğu eserleri Yunan Matematikçisi Öklid'in eserlerine yazdığı şerhlerdir.
Nasiruddin Tusi'nin Merage Rasathanesi'nin çalışmaları üzerinde durmuyoruz. Matematik'le ilgili çalışmaları aşağıdaki gibi özetlenebilir.
Öklid'in Matematik'le ilgili eserleri, Nasiruddin Tusi'den önceki Avrupalı Matematikçiler tarafından uzun yıllar tam anlaşılamadı. Ancak Nasiruddin Tusi'nin, Öklid'in matematik üstüne yazdığı şerhler sonucu Öklid Geometrisi'nin gelişmesini sağlamıştır.
Bugün Öklid Geometrisi olarak bilinen bilgiler, ancak XVI. yy.'dan sonra Avrupa'da görülmeye başlamıştır. Rus Matematikçisi Lobachewsky ve Alman Matematikçisi Riemann tarafından yazılan eserlerde Nasiruddin Tusi'ye air eserler görülmektedir. Amerikan tarihçisi Will Durand tarafından hazırlanan 10 ciltlik Medeniyet Tarihi adlı eserinin "İman Çağı" adını taşıyan 4 ciltlik "İslam Medeniyeti" adıyla Türkçe'ye tercüme edilmiştir. Will Durand, bu tercümeyi aynen şöyle açıklar:
"Trigonometriyi ilk defa müstakil bir bilim olarak ele alan Nasiruddin Tusi'dir. Bu bilgin, trigonometriyi astronomiye bağlı olarak inceliyordu. Eseri 200 yıl boyunca rakipsiz kaldı. XIII. yy.'ın aralarında başlayan Çin Trigonometri'sinde İslam menseli olması muhtemeldir.